Najnowsze artykuły
Badaj kosmos smartfonem i pracuj na Nobla
8 września 2017
30 sierpnia ruszył w Krakowie wyjątkowy w skali światowej eksperyment naukowy. Przy pomocy zwykłego smartfona może w nim uczestniczyć każdy, kto wspólnie z zawodowymi naukowcami chce rozwiązać jedną z największych zagadek świata - odnaleźć dowód na istnienie ciemnej materii. Międzynarodowy projekt CREDO (Cosmic-Ray Extremely Distributed Observatory) zainicjowali przed rokiem naukowcy z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN (IFJ PAN), instytucjonalnego lidera projektu. Obecnie w CREDO uczestniczą m.in. pracownicy innych krakowskich ośrodków: Politechniki Krakowskiej (PK), Akademii Górniczo-Hutniczej (AGH) i ACK Cyfronet.
Podwójnie magiczne jądro ołowiu 208 – wiruje, a nie powinno!
7 września 2017
Jądra atomowe na ogół wyobrażamy sobie jako mniej lub bardziej kuliste, ale zawsze dość chaotyczne zlepki protonów i neutronów. Eksperymenty w Argonne National Laboratory, inspirowane przez fizyków z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, próbują weryfikować te naiwne wyobrażenia. Używając analogii astronomicznej można powiedzieć, że o ile większość jąder w zarysie jest podobna do obiektów skalistych, takich jak księżyce czy planetoidy o różnych kształtach, o tyle jądra ołowiu 208 w pewnych warunkach przypominają planety otoczone gęstą atmosferą, która może się przetaczać wokół sztywnego rdzenia.
Rewolucja w bateriach litowo-jonowych coraz bardziej realna
5 września 2017
Współczesny świat nie może się już obejść bez przenośnych urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony, tablety, laptopy, aparaty fotograficzne czy kamery. Wiele z tych urządzeń jest zasilanych z baterii litowo-jonowych, które mogłyby być mniejsze, lżejsze, bezpieczniejsze i bardziej wydajne, gdyby znajdujący się w nich płynny elektrolit zastąpić substancją w formie stałej. Obiecującym kandydatem na stały elektrolit wydaje się nowa klasa materiałów na związkach litu, zaprezentowana przez fizyków ze Szwajcarii i Polski.
Pierwsze lekkie jądro atomowe z drugą twarzą
19 lipca 2017
Z pewnym przybliżeniem jądra atomowe wyglądają jak kule, w większości przypadków mniej lub bardziej zniekształcone. Gdy jądro zostanie wzbudzone, jego kształt może się zmienić, lecz tylko na ekstremalnie krótką chwilę, po czym wraca do stanu pierwotnego. W miarę trwałą „drugą twarz” jąder atomowych obserwowano dotychczas tylko u najbardziej masywnych pierwiastków. W spektakularnym eksperymencie fizyków z Polski, Włoch, Japonii, Belgii i Rumunii po raz pierwszy udało się ją zarejestrować w jądrze uznawanym za lekkie.
Kosmiczna inflacja: Higgs żegna się ze swoim „mniejszym bratem”
7 czerwca 2017
W pierwszych chwilach po Wielkim Wybuchu Wszechświat mógł się rozszerzać nawet miliardy miliardów miliardów razy szybciej niż obecnie. Za tak gwałtowną ekspansję powinno odpowiadać dotychczas nieznane pole sił, przenoszące oddziaływania za pomocą nowej cząstki: inflatonu. Z najnowszej analizy rozpadów mezonów pięknych, wykonanej w ramach eksperymentu LHCb przez fizyków z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie we współpracy z Uniwersytetem w Zurychu, wynika jednak, że najbardziej prawdopodobny lekki inflaton – cząstka o cechach słynnego bozonu Higgsa, lecz mniej masywna – niemal na pewno nie istnieje.